Doktorunuz tarafından yapılan ilk değerlendirmenizden sonra, tüp bebek tedavisi başlamadan evvel bir doktor ziyareti daha yapmanız gerekir. Bu ziyaretinizde doktorunuzla tedavi planınız hakkında görüşeceksiniz. Doktor ziyaretlerinizden birinde, bir kateter yardımıyla uterus ölçümünüz alınabilir. Kateter; embriyoyu rahme yerleştirme aşamasında kullanılan ince, esnek bir araçtır. Kateter önce servikse, ardından da rahme girdiği için, ölçüm sayesinde uterusun ölçüleri, şekli ve yönü belirlenebilecektir. Bunun embriyo yerleştirmede faydası vardır. Sizde veya eşinizde olabilecek enfeksiyonları belirleyebilmek için kan testleri yapılacaktır.
Erkekten, analiz edilebilmesi için sperm örneği istenir. Eğer sperm analizinde normal olmayan bir durumla karşılaşılırsa, ileri tetkikler için bir örnek daha istenebilir.
Hemşireler size tedavi planınızı ve ilaçları nasıl kullanmanız gerektiğini anlatır.
 

Yumurtaları Uyarma : 

Tüp bebek tedavi süreci yumurta uyarma işlemini bağlı olarak adet döngüsünde başlar. (kadının adetinden yaklaşık bir hafta önce) Bu dönemde, kadın yumurtalarını uyarmak için GnRH analog ilaçlarını kullanır. Bu ilaç yumurtalıklardaki yumurtaların gelişmesini kontrol eden hormonların serbest bırakılımını etkili bir şekilde azaltır. Adet olduğunuzda vajinal ultrason ve kan testleri yapılarak ilacın yumurta gelişimini azaltıp azaltmadığı kontrol edilir. Eğer azaltmadıysa, ilaç tedavisine bir veya iki hafta daha devam edilir. Yumurtalıkların fonksiyonu geçici olarak tamamen sona erdiğinde, gerçek uyarı tedavisi başlar. Yumurtalık folliküllerini uyarmak için yaklaşık 10 gün boyunca hormon tedavisi uygulanır. Follikül büyüklüklerini belirleyebilmek için tedavi boyunca kan testlerine ve ultrasona ihtiyaç duyulacaktır. İlaç kullanımı yaklaşık 10 - 12 gün boyunca devam eder. Yeterli yumurta uyarımı elde edildiğinde, başka bir hormon olan hCG enjekte edilir. hCH enjeksiyonundan 36 - 38 saat sonra yumurtalar toplanır.
 

Yumurta Toplama ve Yumurtaların Döllenmesi : 

Yumurta toplama işlemi anestezi altında gerçekleştirilir. Yumurta toplama işlemi genelde 20 dakika ile 50 dakika arasında sürer. Folliküllerden alınan sıvı derhal embriyoloji laboratuvarına götürülür. Laboratuvarda yumurtalar özel bir solüsyona konur ve inkubatöre yerleştirilir. İnkubatörde yumurtaların geçireceği zaman, ne kadar olgunlaştıklarına göre değişir. Yumurta toplama günü, erkek sperm örneğini, mastürbasyon ile elde ederek, laboratuvara teslim eder. Sperm örneği, özel durumlarda, merkez dışında da toplanabilir. Özellikle, eşi olmaksızın mastürbasyon ile ev dışı ortamda sperm örneği verme konusunda sıkıntı çekebilecek çiftler evde sperm örneğini elde edebilirler. Sperm elde edildikten sonra en fazla 1 saat içinde merkezdeki embriyologlara teslim edilmelidir, eğer bu süre 1 saatten fazla olursa; erkek örneği merkezde elde etmelidir. Merkez dışında elde edilirse; örnek oda sıcaklığında (aşırı sıcak ve soğuğa maruz kalmadan), ışığı maruz kalmadan tüp bebek laboratuarına teslim edilmelidir. Nadiren gerek olursa, aynı gün 2. Sperm örneği istenebilir. Daha sonraki aşama yumurtaların spermler ile birleştirilmesidir. Yumurtaların döllenme oranı genellikle % 80dir. Yumurtalar alındıktan 24 saat sonra kontrol edilir. Bu sürede döllenme de gerçekleşmiştir. Gerekli görüldüğü halde, bazı embriyolar dondurularak saklanabilir. Eğer tedavi sonrası gebelik gerçekleşmezse, bir sonraki transfer için dondurulmuş embriyolar kullanılabilir. Bu sayede hasta bir daha yumurta uyarma işlemini tekrarlamamış olur. İşlem sonrası 2 - 4 saat içinde hasta taburcu edilir ve 24 saat evde istirahat etmesi istenir. Yumurta toplama işleminden sonra 1 - 2 gün içinde adet ağrısına benzer bel, kasık ağrısı, damla tarzında kırmızı veya kahverengi kanama (hazneden) olması doğaldır. Böyle olabilecek bir kanamanın, rahim içinden olmadığı için gebelik şansı üzerine olumsuz bir etkisi yoktur.
Aşağıda bahsedilen durumlardan herhangi birisi olursa, doktorunuza haber vermeniz gerekebilir:
a) Ölçmekle 38 dereceden yüksek ateş
b) Aşırı vajinal (hazneden) kanama (bir miktar kanama olması normaldir)
c) Çok şiddetli ve devam eden ağrı (bir miktar ağrı olması normaldir)
d) Ardışık 2 günde 1 kilodan fazla kilo alımı
e) İşlemden 8-10 saat sonrasında artan ağrı ile birlikte, idrar yapamama
 

Embriyo Transferi : 

Yumurtalar alındıktan 1 - 3 gün içinde, embriyo transferi yapılır. Transfer edilecek embriyonun sayısı embriyo kalitesine bağlıdır, ancak ülkemizde yasal sınır üçtür. Embriyo transferi işleminden sonra 2 gün dinlenmeniz gereklidir. Embriyo transferinden 12 gün sonra kanda gebelik testi (kanda beta hCG) yapılır. Adet ile uyumlu olduğu düşünülen kanama olmuş olsa da, gebelik testi mutlaka yapılmalıdır çünkü bazen gebelik oluştuğu halde embriyonun rahim içine yataklanmasına bağlı vajinal kanama olabilir. Eğer test pozitifse yani gebelik varsa, yaklaşık 3 hafta sonra ultrasonda bakılır.

Tüplerin Bağlanması ya da Alınması
Tüp bebek tedavisi gören bazı hastaların tüplerinde tıkanıklık sorunuyla karşılaşılır. Bu tıkanıklığın rahim uçlarında meydana geldiği durumlarda tüplerde salgı birikimi olur ve bunlar embriyolara toksik şekilde tesir eder. Bunun sonucunda ise gebelik elde etme ihtimali %50 oranında azalmaktadır. Söz konusu hastaların yaşadığı bu sorun HSG yöntemi ile anlaşılabilmektedir.

Aynı problem ulltrason değerlendirmesinde görüldüğünde tüplerin alınması ya da bağlanması seçeneklerinden biri uygulanır. Tüplerin alınmasının gündeme geldiği durumlarda laparoskopi kamerası kullanılarak göbek bölgesinden karın içerisine girilmesiyle işlem gerçekleştirilir; işlem yapılamayan durumlarda ise rahimle bağlantısının kesilmesi amacıyla tüpler bağlanmaktadır.


PGT (Preimplantasyon Genetik Tanı)
PGT Yöntemi, tüp bebek tedavilerinin “Çok değil, sağlıklı bebeklerin Dünyaya gelmesini sağlamak” hedefine hizmet eden bir tanı yöntemidir. Bu yöntem sayesinde hastalıklı çocuk sahibi olma riski taşıyan birçok çift transfer öncesinde analiz edilebilmektedir.

PGT Yöntemi ile kromozom bozukluğu sorunundan dolayı düşük yapan ya da tüp bebek tedavilerinde başarısız denemeler yapan, ileri yaşlarda yumurtalarında kromozom anomalilerine rastlanan ve genetik risk taşıyan kadınların sorunları ortaya çıkarılarak tanı konulabilmektedir.

Basit anlatımıyla yöntem uygulamalarında elde edilen embriyolardan birer hücre alınır ve bunlar genetik bakımdan incelemeye alınır. Böylece sağlıksız embriyoların transfer edilme ihtimaline daha en başında engel olunur.

Embriyo Dondurma Yöntemi
Tüp bebek tedavilerinde elde edilen embriyoların daha sonra kullanılmak üzere muhafaza edilebilmesini sağlayan embriyo dondurma yöntemi, tedavilerde başarı ihtimalini yükseltirken, aynı zamanda hastalara ekonomik ve ruhsal açılardan avantaj getirir. Özellikle tekrar kullanılmak üzere çözülme işlemine tabi tutulan embriyolar için hastanın yeni bir işleme alınmaması ciddi bir rahatlıktır.

Uygulanmaya başlandığı ilk yıllarda dondurularak muhafaza edilen embriyoların daha sonra transfer edilmek üzere çözüldüğünde canlılık ve kalite bakımından kayba uğradığı görülmüş ve geliştirilen vitrifikasyon yöntemi ile bu sorunun önüne geçilmiştir.

Embriyo dondurma yöntemi için hastaların izni alınır ve bundan sonra embriyolar belli bir süreyle özel ortamlarda muhafaza edilir. Türkiye’de çıkarılan yasa çerçevesinde 35 yaşından genç hastalara ilk iki denemede 1 embriyo transferi için izin verildiğinden dolayı yöntemin bu hastalar için ayrı bir değeri vardır. Embriyo dondurma işlemine onay veren hastaların embriyoları her yıl yeniden sözleşme yenilenmesi kaydıyla 5 yıllık bir sürede muhafaza edilebilir. Onay vermeyen hastaların embriyoları ise yasalarla belirlenen protokollere bağlı kalınmak suretiyle yok edilir.

Tek Seçilmiş Blastokist Transferi
Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bazı ülkelerde embriyo transfer sayısına kısıtlamalar getirilmektedir. Buna göre Türkiye’de konuyla ilgili yasal düzenlemeler getirilmiş ve 35 yaşından genç hastaların ilk iki tüp bebek denemelerinde 1 embriyo transferi zorunlu kılınmıştır. Tek seçilmiş blastokist transferi yöntemi bu zorunluluğun getirildiği ülkelerde yaşayan hastalar için büyük avantaj olmuştur.

Tek seçilmiş blastokist transferinin en önemli özelliği ise normal yollardan elde edilen gebelikle en çok benzerliğe sahip yöntem olmasıdır. Uygulama işlemlerinde laboratuvarda beş ila altı gün arasında tutulabilen gelişme potansiyeli yüksek embriyoların seçilebilmesi mümkün olabilmektedir. Bu özellik olumlu sonuç alınma ihtimalini yükseltmekte ve çoğul gebelikle karşı karşıya kalınma ihtimalini yok etmektedir.

Mikro-TESE Yöntemi
Bu yöntemin bulunması ve uygulanmaya başlanmasının ardından menide sperm bulunmadığından ötürü çocuk sahibi olmasına imkansız gözüyle bakılan birçok erkek için tedavi mümkün hale gelmiştir. Mikro-TESE Yöntemi’nin tedavi yöntemleri arasına girmesiyle birlikte günümüzde bu hastaların baba olma umudu gerçeğe dönüşmektedir.

Mikro-TESE uygulamalarında özel bir mikroskop yardımıyla testis dokusu incelenir ve buradan alınan örnekler incelenmek üzere laboratuara götürülür. İstenen sonuç alındığında, yani sperm elde edilebildiğinde ise yumurtalara enjekte işlemi uygulanır. Bazı durumlarda ise gerek görüldüğü takdirde dondurma işlemi yapılmaktadır.

Sperm taşıyıcı kanallarında tıkanıklık tespit edilen hastaların hepsinde sperm elde edilirken, rahatsızlık sebebi üretim bozukluğu olan hastaların yarısında aynı başarıya ulaşılabilmektedir.

Embriyo Zarının İnceltilmesi  
Tüp bebek kliniklerine başvuran hastalarda sıklıkla karşılaşılan sorunlardan biri, embriyo gelişimi elde edilmesine rağmen gebelik sonucuna ulaşamamaktır. Genelde bu problemin sebebi embriyonun kendisini çevreleyen zarı yırtamaması ve rahim duvarına (Endometrium) yerleşememesidir. Embriyo zarının inceltilmesi yöntemi bu sorunu çözmek için kullanılmaktadır ve böylece hastaların elde ettiği gebelik oranında anlamlı bir artış görülmektedir.

Söz konusu hastaların tedavisi için kimyasal, mekanik ve lazer yöntemlerinden birine başvurulur. Böylelikle embriyonun çevresindeki zarda küçük bir delik açılır ya da inceltme işlemi uygulanır ve embriyonun dışarı çıkması mümkünleşir.

Tüp bebek gebe kalma problemi yaşayan çiftlerin hastaneye başvurduktan sonra yapılan değerlendirmelerinin ardından, kadından alınan yumurta hücreleri ile erkekten alınan sperm hücrelerinin laboratuvar ortamında suni olarak döllendirilip, elde edilen embriyonun belli bir büyüklüğe geldikten sonra anne rahmine yerleştirilme işlemine denir.

Tüp bebek uygulaması hastanın klinik sonuçlarına göre iki şekilde uygulanabilir. İlki klasik yöntem olanIVF"in-vitro fertilizasyon", ikincisi iseICSI"Mikroenjeksiyon (İntrasitoplazmik sperm enjeksiyonu)" dur.

Bu iki uygulama dan IVFnin açılımı, laboratuvar da özel bir ortamda anneden alınan yumurtanın etrafına babadan alınan spermlerin bırakılarak spermlerden biri tarafından yumurtanın döllenmesidir.

Mikroenjeksiyonise kadından alınan yumurtanın içine erkekten seçilmiş canlı bir spermin enjekte edilmesidir. Günümüzde bu yöntem daha çok tercih edilmektedir.

Tüp bebek kimlere uygulanır?

• Çiftin korunmadığı ve çocuk isteği olmasına rağmen 1 ila 2 sene içerisinde hamile kalamama durumlarında.
• Tüplerin her ikisinin de tıkalı olması.
• Geçirilmiş ağır enfeksiyon, dış gebelik, tüberküloz vb. gibi,
• Polikistik over sendromu.
• Erkekte ciddi sperm bozukluğu bulunması (sayı, hareketlilik azlığı).
• Kadında geç yaş faktörünün oluşturduğu sorunlar.
• Menide hiç sperm bulunmaması, tıbbi terimle azospermi durumunda.
• Endometriozis, rahim iç tabakası olan endometriyomun rahim dışında, özellikle yumurtalıklar, karın iç zarı (periton) ve nadiren vücudun diğer bölgelerinde bulunması durumunda
• Yaygın karın içi yapışıklıkları olan kadınlar.
• Kadınlarda hormon dengesizliği yüzünden yumurtalıkların ve bazı salgı bezlerinin anormal çalışmaları sonucu ortaya çıkan kompleks bir rahatsızlığa sahip olan hastalarda.
• İyi huylu ur olarak bilinse de kısırlığa sebep olan myomlar (kistler).
• Açıklanamayan infertilite. (Bu sebeple hastaya ilk önce aşılama yoluyla tedavi uygulanır, eğer sonuç alınamazsa tüp bebeğe başvurulur.)