Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi laparoskopi ameliyatlarındaki tecrübesini Robotik Cerrahi Ünitesi "EGE1 "i hizmete açarak taçlandırmış oldu. EÜ Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof.Dr. Fatih Şendağ, Prof.Dr. Erdal Apaydın, Prof.Dr. Sinan Ersin tarafından yürütülen ve dört yıllık bir çalışmanın sonucunda hastaneye kazandırılan EGE1 ile hastalar ve cerrahlar ameliyatlarda pek çok avantajdan yararlanacaklar.
Son teknolojiye sahip bir cihazı hastaneye kazandırmanın iyi, ancak yeterli olmadığına değinen EÜ Kadın Hastalık lan ve Doğum Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Şendağ; birikim ve teknolojik altyapı alanındaki yatırımlarla Türkiyede ilk kez "Robotik Cerrahi Eğitim Programını"hayata geçireceklerinin müjdesini verdi. Jinekolojik Endoskopi Derneği Başkanlığını da yürüten Prof.Dr. Şendağ ile Ege Üniversitesinin sadece bölgesel değil ulusal bir eğitim ve teknoloji üssü olma kararlılığını konuştuk. Prof.Dr. Şendağ, geleceğin robotik cerrahlarını yetiştirmeye hazırlanan Ege Üniversitesinin yakın zamanda bu alanda da pek çok ilki hayata geçireceğini söyledi.
"Gelecek robotik cerrahinin"
Robotik Cerrahi Ünitesini Ege Üniversitesine kazandırma çalışmaları nasıl başladı? Bu süreçten bahseder misiniz?
Robotik cerrahi ünitesi hazırlıklarını yaklaşık 4 yıl önce başlattık. 3 ana bilim dalı olarak üroloji kliniğinden Prof. Dr. Erdal Apaydın, genel cerrahi kliniğinden Prof. Dr. Sinan Ersin ve ben bu konuda Rektörümüz Prof.Dr. Candeğer Yılmaz ile görüşmeye gittik, Türkiyede endoskopik cerrahinin artık yavaş yavaş robotik cerrahiye doğru gittiğini, bu anlamda Türkiyede gelişmeler olduğunu ve bizim bunun dışında kalmamamız gerektiğini düşünerek bir proje hazırlamak istediğimizi söyledik. Rektörümüz de son derece olumlu karşıladı bu düşüncemizi. Ama tabii bu ciddi bir yatırım gerektiriyor. Bu maliyetin karşılanması vs. süreci 4 yıla kadar uzandı. Daha sonra bir komisyon kuruldu ve süreç kapsamında bugünlere gelindi. Bunu niye başlattık niye bu projeyi gündeme getirdik? Çünkü biliyoruz ki teknoloji çok hızlı gelişiyor ve gelecek artık robotik cerrahi, bu kaçınılmaz bir süreç. Şu anda çok ekstrem görünebilir ama biliyoruz ki ilerleyen süreç içerisinde aslında son derece normal bir cerrahi olarak görünecek. Çok üstün, çok ileri bir teknoloji bu, uzay teknoloji olarak kabul ediliyor. Ve neden Ege Üniversitesi bu teknolojinin dışında kalsın. Neden bir sürü ilkleri yapmış olan Ege Üniversitesi bunu yapmıyor olsun. Biz bu düşünce ile yola çıktık, çok mücadele ettik ve fikirlerimizi anlatmaya çalıştık. Sonuçta rektör hocamız da bu konulara çok açık ve bizi çok destekledi.
Dünyada ve Türkiyede ilkler
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi cerrah eğitimine önem veren bir kurum. Bu eğitim süreçlerinden bahseder misiniz?
2002 yılında jinekolojik endoskopik cerrahi alanında eğitimlere başladık, canlı yayınlar yaptık, bu yayınlara yurt dışından da katılımlar oldu. Daha sonra 2005, 2008 ve 2010da bu yayınları sürdürdük. Ve şimdi Nisan ayının 1921 inde bu yayınların beşincisini yapacağız.Tabi 2008den itibaren de ayrı bir eğitim programı başlattık. Bu program da bir aylık sadece 5 kadın doğum uzmanını içeren bir programdı. Tüm Türkiyeden katılım sağlanıyor. Her programa sadece 5 kişi kabul ediyoruz, bizimle 1 ay boyunca kalıyorlar. Hem laboratuvarımızda hem de ameliyathanede birebir eğitim alıyor ve şu anda dünyada böyle bir eğitim programının örneği yok. Genellikle programlar yurtdışına gidersiniz 3 gündür 5 gündür 1 haftalık kurstur. Ama 1 aylık sadece endoskopi odaklı ve yoğun bir programı yok. Her programa mutlaka misafirimiz olarak dünyaca ünlü bir cerrah katılır. Mart ayında düzenlediğimiz progra mımıza Almanyadan Dr. Sara Brucker katıldı. Kendisi şu an Avrupa endoskopi genel sekreteri ve biz onunla beraber neovajina denilen yeni bir teknik yaptık. Bu Türkiyede ilklerden biridir.
Biz 2008den bu yana 13. programı uyguluyoruz,Türkiyede 65 tane kadın doğum uzmanı eğitmiş durumdayız. Bu önemli bir sayı. Şu anda jinekolojik endoskopiyle ilgili eğitim veren tek kurumuz. Yetiştirdiğimiz tüm kadın doğum uzmanları Türkiyenin her yerinde ve bunlar hastalarına kapalı ameliyat tek nikleri uygulamaya başlıyorlar. Demek ki biz aslında katlanarak büyüyoruz. Bir taş atıyorsunuz denizde nasıl dalgalar oluşuyorsa onun gibi bir etki olduğunu düşünüyorum. Biz, eğitim veren hekim yetiştiren Türkiyeye hizmet eden bir üniversiteyiz.
Türkiyede bu işi en iyi yapan, deneyimli, kongrelerle Amerikaya Avrupaya yayınlar yapabilen bir kurumuz. Buradaki toplantıyı istanbula aktarabilen her türlü teknolojik altyapıya da sahibiz, peki niye robotumuz yok ve işte bu sebeple de robotik cerrahi gündeme geldi.
Robotik Cerrahi ne tür ameliyatlarda kullanılacak? Cerrahların yapabileceği tüm operasyonlarda kullanılabilecek mi?
Bugüne kadar 7 ameliyatı başarıyla gerçekleştirdik. Tabii ki robotun ne tür ameliyatlarda kullanılacağı sorusu var. Genel olarak üroloji, genel cerrahi, jinekolojide kullanılabiliyor. Bizim açımızdan baktığımızda kapalı ameliyat tekniği ile yapılan her şey robotla yapılabilir. Burada değişen sadece robotun kollarını uzaktan kumanda ederek ameliyatı yapıyoruz. Yani hastaya dokunmuyoruz. Hastanın yanında olmuyoruz. Ameliyat salonunda bir koltuğa oturuyoruz ve ameliyatı yapıyoruz. Ameliyatı yaparken çok milimetrik hareketleri çok büyük beceriyle yapıyorsunuz. Robot, el bilek hareketlerini, parmaklarınızın hareketlerini taklit ediyor. 540 derecelik el bilek hareketi yapabiliyor. 7 düzlemde farklı açılarda hareket ettirebiliyorsunuz. Titreme olmuyor en önemli özelliklerinden birisi. Görüntü alanını büyütebiliyor, istediğiniz kadar yaklaşıyorsunuz gerçek anlamda üç boyutlu görüyorsunuz, sanki ameliyatın içerisindesiniz. Bunlar tabii bir ameliyatın yapılabilirliğini arttırıyor. Robotla ameliyat esnasında dikiş atmak çok daha kolay ve daha iyi oluyor. Onun dışında bazı miyomların çıkartılması ve rahmin tamir edilmesi yine robotla yapıldığında daha iyi sonuçlar verebilir. Eğer robotu başarılı kullanamazsanız bir temel ve altyapınız yoksa ve direkt robotla başlarsanız bu bazı sıkıntılara yol açabilir. Dolayısıyla bizim önerimiz mutlaka ciddi bir cerrahlık deneyimi olduktan sonra robota başlanması gerekiyor. Bizim şansımız hastanemizde, çeşitli kliniklerde çeşitli branşlarda çok iyi cerrahlarımız olması.
İlerleyen dönemde cerrahların eğitimi ile ilgili bir programı Ege Üniversitesi bünyesinde hayata geçirmek gibi bir düşünceniz var mı?
Tabii, hali hazırda zaten bir eğitim programımız var ve dediğim gibi bu Türkiyede tek eğitim programıdır biz bu eğitim programına robotu da ilave etmek istiyoruz. Büyük ihtimalle mayısın sonuna doğru robotik cerrahi eğitimini başlatacağız. Bu eğitim için altyapı çalışmamız hazır, robotik similasyon cihazını da şu anda bünyemize kattık. Eğitim anlamında similasyonlar çok önemli. Bu cihaz şu anda Türkiyede hiçbir yerde yok. Daha sonrasında da ikinci konsol dediğimiz bir konsolla eğitimde bir adım öne geçeceğiz. Bu, Ege 1 e monte edilecek, o konsola da eğitim alacak kişi oturacak. Siz kendi konsolunuzda ne kadar müsaade ederseniz diğer konsoldaki eğitim alacak kişi ancak o kadar yetkili olacak ve siz onun hareketlerini kontrol edeceksiniz. Karşılıklı oturacaksınız o bir konsolda siz bir konsolda olacaksınız. Hastayı ameliyat ederken ona siz şuraya gelin, şurayı tutun, şurada durun diyerek hareketlerini kısıtlayabilirsiniz. Dolayısıyla her şeyini kontrol ediyorsunuz böylece hasta da riske girmiyor.
"EÜ sistemi kuracak, öğrenecek ve öğretecek"
Robotik cerrahi sistemine geçmiş başka kurumlar da var. Bu sistemi uygulama konusunda Ege Üniversitesinin farkı ne olacak?
Evet sonuçta bu robot Türkiyedeki 16. robot. Dolayısıyla bu işi ilk yapan değiliz. Bizim Ege Üniversitesi olarak iddiamız robotu en iyi kullanan merkez olmaktır. Egenin farkı şu olacak; Ege sadece bir sistemi alıp kendi bünyesinde kullanan bir üniversite olmayacak, bir sistemi kuracak, öğrenecek ve öğretecek. Dolayısıyla sloganımız şu olmalı "Ege Öğretiyor"yani Egenin böyle bir misyonu var, Ege bugüne kadar pek çok şey öğretti, öğretiyor. Dolayısıyla robotik cerrahide de bizim farkımız bu olacak. Ege her şeyde olduğu gibi robotu da paylaşacak ve eğitecek, öğretecek. Böylece yeni robotik cerrahi bilen hekimler oluşmuş olacak. Sayın rektörümüzün en hızlı şekilde gerçekleştirmemizi istediği ve önümüze koyduğu hedef bu:
"Ege öğretiyor!"
Robotik Cerrahi Ege Üniversitesine ve hekimlere nasıl bir avantaj sağlayacak?
Mutlaka robotun olması bir çekim merkezi olmamızı sağlayacaktır.Tabii bunun için Sağlık Bakanlığının da bu konuda desteği gerekiyor. Dolayısıyla biz sonuçta yurtdışından farklı değiliz. Ben çok çeşitli ülkelere gittim. Çok çeşitli ülkelerde eğitimlere katıldım ve bizzat eğitici olarak da bu ülkelerde bulundum. Ve şunu gördüm; bizde de iyi işler yapılıyor. Avrupada bazı ülkelerde sağlık hizmeti çok pahalı. Faydalanmayan veya faydalanamayan sağlık grupları var veya bazı sigorta şirketleri diyorlar ki "Burada bu operasyon çok pahalı,Türkiyeye gidersen karşılarım" Böyle uygulamalar da var. Sağlık turizmi anlamında baktığımızda Türkiye olarak bizim artılarımız var. Çünkü biz sağlık hizmetini daha ucuza verebiliyoruz. Dolayısıyla bu anlamda cazip bir merkez olabiliriz. Bu tabii nasıl yönlendirilir nasıl yapılır bilemiyorum. Sağlık Bakanlığı ile herhalde ortak çalışma gerektirir.
Robotik Cerrahiden yılda kaç hastanın yararlanması planlanıyor?
Jinekolojide bir ayda en az 15 vaka düşünsek bir yılda en az 180200 vaka civarında jinekoloji hedefimiz var. Tabii genel cerrahi ve ürolojide rakamlar farklı olabilir. Bunu ilerleyen günlerde göreceğiz. Ne kadar hasta yükü olacak, ne kadar yoğun çalışacak ama öngörümüz sonuçta 1 robotun yeterli olmayacağı. Çünkü ileride kalpdamar cerrahisi, göğüs cerrahisi ya da çocuk cerrahisi de kullanmak isteyebilir. Dolayısıyla bu açıdan baktığınızda o zaman tek robotla bu çok mümkün olmayacaktır. 2. robot bu taleplere göre alınmalıdır. Mutlaka Ege2 olacağına ben inanıyorum, ama ne zaman olur bilinmez. Hasta yoğunluğuna göre çokerken dönemde de olabilir veya orta vadeli bir dönemde de olabilir.
Hasta ile doktor arasına robot mu girdi? Hastayı doktor muayene edecek, ameliyat olmasına karar verecek. Bu değişmez, bunu robot yapamaz. Hastayla cerrah konuşacak, risklerini ve avantajlarını anlatacak. Ameliyatı da cerrah yapacak, robot kendi başına hiçbir şey yapmıyor, işini iyi yapan bir cerrah tarafından yönetilmesi gerekiyor.
Dolayısıyla mutlaka deneyimli cerrahlar iyi robotik cerrahi yapar, deneyimsiz cerrahlar iyi robotik cerrahi yapamaz. Bu mesajın verilmesi lazım asla deneyimsiz cerrah gelip iyi bir robotik cerrahi yapamaz. Çünkü robotu kontrol etmek için de onu iyi bilmek lazım. Sizin laparoskopi deneyiminiz yoksa robot ile hissiniz de olmuyor, geriye sadece üç boyutlu görüntü ile görerek hissetmek kalıyor. Bunun içinde iyi bir deneyiminiz olması lazım. Sonuç olarak robot yapıyor diye bir şey yok, tamamen cerrah yapıyor ameliyatı. Robot sadece bir aracı, her şeyi cerrah yapıyor. Doktor ve cerrahlar aradan kaybolup işi sadece robotların yapması çok zor, şu an için ütopik.
Robotik cerrahi her tür hastaya uygulanabilecek mi? Örneğin obez hastalar da faydalanabilecek mi?
Evet özellikle obez hastalar çok önemli. Çünkü onlara açık ameliyat yaptığınızda 1Ocm20 cm bazen 30cmlik bir yag dokusu kesiyorsunuz.bunun iyileşmesi uzun sürüyor. Enfeksiyon oluyor, yara kapanmıyor. Böyle olunca hasta belki hastaneden günlerce yatmak zorunda kalıyor. Ama robotla obez hastalara da yine her türlü ameliyatı yapıp ertesi gün onları evine gönderebiliriz. Robot bunu mümkün kılacak.
"Endoskopik Cerrahide Türkiyede zirvedeyiz"
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi son dönemde pek cok yatırım yaparak son teknolojik cihaz parkurunu geliştirdi. Tıp alanındaki bu gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ege Üniversitesinde Endoskopi Cerrahi Türkiyede en üst noktada.Bir kere bunu kamuoyunun bilmesi lazım Ege Üniversitesi en üst noktada endoskopi cerrahi yapıyor.Türkiyede bu konuda son derece iddalıyız ve en fazla eğitim veren üniversiteyiz. Jinekolojik endoskopi alanında kesinlikle bir numarayız. Çünkü tek eğitim programına sahibiz ve yaptığımız operasyon sayıları belli, kalitesi belli, düzeyi belli, bugüne kadar eğitim verdiğimizTürkiyenin her yerinden gelen kadın doğum uzmanlarımız ve asistanlarımız belli. Şu anda Ortadoğu Jinekolojik Endoskopi Derneğinin (MESGE) bilimsel sekreteriyim. Bizim jinekolojik endoskopi eğitim programımız Ortadoğu Endoskopi Derneğinin de kabul ettiği bir merkez ve web sitesinde de bu belirtilmiş durumdadır.
EgeTıp olarak bir çok ilke imza atıyoruz. Örneğin 2008 yılında Türkiyede ilk defa tek delikten rahim alınması ameliyatını gerçekleştirdim. Normalde göbek çukurundan giriliyor ve yanlardan 23 tane delik açılıyor, biz sadece göbek çukurundan hem kamera hem diğer aletlerin hepsinin girdiği bir sistem ile bu ameliyatı yaptık. Bu kapsamda robotik cerrahi eğitiminde de Türkiyede ilk defa başlatan kurum olmak istiyoruz. Hedefimiz mayıs sonunda robotik cerrahi eğitimine başlamak. Robotik cerrahi simülatörünü bünyemize kattık. Belki daha sonra 2. Konsol alınacak, Türkiyede yeni bir ilki yapacağız, robotik cerrahi eğitimi veren bir kurum olacağız.
Etiketler
