Âdet düzensizliği ne gibi durumlarda olabilir?
Âdet düzensizliği bayan için oldukça yaygın bir durum. 21-35 günlük süreyi normal düzeylerde kabul ediyoruz. İki adet kanaması arasındaki süre 21 günden daha önce bir âdet görülüyorsa bu sık âdet görmektir. 35 günden daha fazla zamanda âdet görülüyorsa bu da seyrek âdet görmedir. Âdet düzensizlikleri bazen fiziksel olabiliyor yani olgunlaşmanın tam olmadığı dönemlerde birtakım düzensizlikler oluşabiliyor bunlar normal kabul edilebilir. Bazen de menopoza doğru yaklaşırken âdetlerde seyrekleşme olabiliyor, düzensizlik görülebilir.
21 ya da 35 gün olması neye göre değişiyor?
Bu kişinin hormonsal yapısı ile alakalıdır. Yumurtlama zamanı bunu etkileyebilir. Tabiki böyle bir durum var ise tahliller yapılıp bir sonuca varılabilir. Çok problem yaratacak bir durum değildir. Âdet düzensizliği olan bayanlarda altta yatan bir patoloji var mı genellikle buna bakıyoruz. Bu anormal bir durumdur. Örneğin hormonel düzensizliği tetikleyen bir yumurtalık kisti olabilir, kanama ile ilgili bir polip olabilir, rahim içerisinde bir miyom olabilir. Bu durumlar adet düzensizliğini tetikler.
Âdet düzensizliği hangi yaş aralıklarında sık görülür?
Genellikle puberteden sonraki dönemde görülmeye başlar. Olgunlaşmanın yeterli olmaması yani hormonel dengenin tam sağlanamaması söz konusudur. Beyinden yumurtalığa kadar salgılanan bütün hormonlar âdet düzensizliğini tetikler. 15-25 yaş arasında ve 40 yaş üzerinde daha sık görülebiliyor. Fakat bir bayanın herhangi bir yaşında da ortaya çıkabiliyor.
Âdet görmenin normal periyodu nedir?
21- 35 arasını normal kabul ediyoruz. Tabi âdet süresi de önemli. Normal denilebilmesi için kanama süresinin 7 günü geçmemesi gerekiyor. Aslında bu da yeterli değil normal demek için, kanamanın miktarı da önemli. Kanama 30 cc ile 80 cc arasında ise normal kabul edilebilir.
Âdet kanamasının normali nedir? Fazla kanarsa bir sorun olur mu?
Âdet kanamasına ped üzerinden bakarak normal ya da fazla olduğunun söylemek pek mümkün değil. Bazıları normal olarak düşünebilir fakat bu kanama fazla ise ileride kansızlık, taşikardi, halsizlik gibi sorunlar ile karşılaşabilir. Bunun en büyük sebebi ise normalin bilinememesidir.
Hangi tür kistlerden âdet düzensizliği oluşur?
Kistler aslında yumurtanın büyümesi sonucu oluşur. Bazen kistler 3-4 cm kadar büyüyebilir daha sonrasında âdet kanaması ile birlikte atılabilir. Bu fizyolojik bir olaydır. Âdet zamanından sonra kist kayboluyorsa korkulmaması gereken bir durumdur. Çikolata kistleri, dermoit, ya da tümoral kistler âdette düzensizlik yaratabilir. Bunun için ultrasonografi, kan tahlilleri gibi tetkikler yapıyoruz. Hatta MR gibi yöntemlere de başvurabiliyoruz. Buna göre de hastayı ameliyat edip etmemeye karar veriyoruz.
Kistlerin en büyük belirtisi âdet düzensizliği midir?
Âdet düzensizliği bir sürü faktöre bağlıdır. Mesela bir stres bile yaşasanız kanamanız hemen gelebiliyor ya da geç gelebiliyor biz düzensizlik yaşanabiliyor. Kistlerde hormonel bir düzensizlik yapıp adet düzensizliği yapabilir veya ağrı yapabilir bazen de hiçbir belirti göstermeyebilir. Fakat sadece adet düzensizliği şikayeti ile gelip kist gördüğümüz hastalarımızda oldu. Bazı testler ve taramalar yaparak net bir şey söylemek daha mümkün oluyor.
Her kadının jinekoloji uzmanına görünmesi gerekiyor mu?
Kesinlikle. Bir rutin kontrol altında olmak gerekiyor. Check-up yaptırmakta her zaman fayda var. Erken fark edilmesinde daha fayda var.
Bir kadın âdet zamanında kaç ped kullanıyor ise normaldir?
İlk 3 gün kanama biraz fazla olabilir. Bir bayan günde 2-3 ped kullanıyorsa normaldir. İlk günler 5 pedi geçmiyorsa bu normal olarak kabul edilebilir. Fakat ped objektif bir ölçüm aracı değildir. Sonuçta bayanlar pedlerini çok sık değiştiriyor olabilirler. Ped kullanımı birazda hijyen açısından kişiye bağlıdır. Tıbbı açıdan bakıldığında ise 80 cc üzerinde olmaması gerekiyor.
Anne kaç yaşında âdet görmeye başladıysa kız çocuğu da o yaşta mı âdet görmeye başlıyor?
Anne ve kız arasındaki genetik bağlardan dolayı bu olayın gerçekleşmesi mümkündür. Böyle olayları görüyoruz. Özellikle erken menopoz için aile öyküsünü mutlaka sorguluyoruz. Anne veya anneanne erken menopaza girmiş ise bu kız çocuğu içinde bir risktir. Bu tür kişilerde yumurtalık rezervlerine bakılarak ve kan testleri yapılarak bir karara varılabilir. Gerekiyorsa yumurtalıkları dondurma işlemi öneriyoruz. Evli olmasanız dahi belirli durumlarda yumurtalıkları dondurabiliyoruz. Bu Türkiye’de yasaldır.
Yumurtalıklar maksimum kaç yıl dondurulabiliyor?
Şu andaki yasaya göre 5 yıl dondurul saklanabiliyor. 5 yıl sonra tekrar bir değerlendirme yapılabiliyor.
Dondurulan yumurtalıklar nerede saklanıyor?
Özel nitrojen ve azot içerisinde saklanıyor. Özel dondurma tankları var onların içinde saklıyoruz. Bu tanklar da tüp bebek merkezlerinde bulunuyor.
Polikistik over durum dışında âdet düzensizliğini tetikleyen farklı hastalıklar var mı?
Tabiki. Bazen rahim içerisindeki durumlarda âdet düzensizliği yapabiliyor. Polipler ya da miyomlar da düzensiz kanama görülmesine sebep olabiliyor.
Miyom sadece 40 yaş üzerindeki kadınlarda mı görülüyor?
Hayır. Sadece 40 yaşındaki bireylerde değil bütün bayanlarda hatta genç kızlarda da görülebilir. Evlenmemiş ya da 15 16 yaşlarında aşırı şiddetli kanaması olan hatta kanamanın fazlalığından dolayı şoka giren hastalarımız da oluyor. Bunları incelediğimiz de ise rahim içerisinde miyom olanlarda var.
Genç yaşta menopoza gireceğini fark eden kadın jinekoloğa giderse tedavi olarak menopoz olmayı geciktirebilir mi?
Hayır. Genç yaşta olsa dahi menopoz ötelenebilir bir şey değildir. Sonuçta bir yumurtalık rezervi ile doğuyoruz ve bu rezerv tükendiğinde de bayanlar menopoza giriyoruz. Doğduğumuzda rezerv ne kadar ise o şekilde gidiyor. Bunu arttırmak mümkün değildir. Çünkü menopozu ne geciktirebilirsiniz ne de engelleyebilirsiniz. Hatta menopoza giren bir bayana ilaç vererek âdet gördürtmek çok yanlış bir davranış.
Âdeti geciktirmek için kullanılan ilaçlar âdet düzenini bozar mı?
Evet. Bunların düzensiz kullanılması âdet düzenini bozar. Özellikle yaz aylarında denize giren bayanlar âdetlerini geciktirmek için bu tür ilaçları kullanıyorlar. İlaç ile âdet geciktirme sık kullanılan bir yöntem. Bu ilaçların ne sıklıkla kullanıldığına bağlı. Çok sık kullanıyorsanız rahim kalınlaşması görülebiliyor ya da daha sonrasında çok şiddetli bir kanama görülebiliyor. Mecbur durumlarda ilaç ile âdet geciktirilebilir. Çok fazla tehlikesi bulunan bir yöntem değildir fakat yine de dikkatli olmak gerekir.
Âdet sancısı için önerileriniz nelerdir?
Âdet sancısını az veya çok olarak her bayan yaşıyor. Bu sancılar basit ağrı kesiciler ile geçebildiği gibi her sancısında acile başvuran hastalarımızda oluyor. Bunlarda günlük yaşantıyı, konforu, mesleki hayatı ciddi derecede etkileyebiliyor. Hatta bazı platformlar üzerinde neden âdet oluyoruz diye tartışmalarda oluyor. Bazı tedaviler ile âdeti 3 ay da bir ya da 6 ay da bir görme çalışmaları da var. Bunun ile doğurganlığı azaltmış olmuyorsunuz sadece hormonların düzeni ile biraz oynamış oluyorsunuz. Fakat bu uç tartışmalardan birisi.
Âdet sancıları kişinin sosyal hayatını etkiliyorsa bu bir sorundur. Ben bayanım bu benim kaderimde var âdet sancısı çekmek zorundayım düşüncesine kapılanlar da var fakat bunun sebebine bakılması lazım. Altta yatan problem hiçbir şey olmayabilir.
Âdet sancısında ağrı kesici almak zararlı mıdır?
Hasta eğer çok sancı çekiyorsa ağrı kesici alabilir. Ağrı kesici de bir tedavidir. Çok fazla kullanıldığında kanamayı da azaltır. Ağrı kesiciler ile sancıları dinmeyen kişilerde doğum kontrol hapı kullanıyoruz. Tabiki bunları kullanmak için herhangi bir sorununuz olmaması tüm muayenenizin normal olması gereklidir. Eğer sancı ilaçlarla da durmuyorsa cerrahi müdahale gerekebilir.
Endometriozis tehlikeli bir hastalık mı?
Sonuçta bir kanser değil ama bazı hastalıklar vardır öldürmez süründürür derler. Endometriozis de bunlardan bir tanesi. Endometriozis bir tehlike oluşturmuyor ama yaptığı rahatsızlarla hastanın hayat konforunu bozabiliyor. Tekrarlayan cerrahileri geçiren hastalarımız olduğu gibi bağırsak ameliyatına kadar giden, idrar yolları ile ilgili ameliyatlar yapılan bir hastalık olabiliyor. Âdet sancısı gören bayanların göz ardı etmemesi lazım bir jinekoloğa görünmeleri lazım. Endometriozis hastalığı görülebiliyor. Bunun tedavisi edilmesi lazım. Çünkü bu sadece âdet sancısı yapmayacak ilerleyen zamanlarda çocuk sahibi olacağınız zaman da sıkıntılar oluşturabilir.
Hangi tarzdaki âdet sancıları tehlikeli değildir?
Sancılar hayatı çok etkilemiyorsa yani sosyal yaşamınıza bir zararı yoksa bu normal kabul edilebilir. Fakat bazı hastalar âdet sancısı gördüğünde işe gitmediğini evden dışarı çıkmadığını söylüyor. Bu önemli bir durum. Tabi ağrı eşiği de kişiden kişiye değişkenlik gösterebiliyor. Ama önemli olan bu sancılar hastanın konforunu bozuyorsa kesinlikle tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
En hafif tedavi yöntemi nedir?
Ağrı kesiciler ile bu durumun önüne geçilmiyorsa hastalara doğum kontrol hapı öneriyoruz. Sonrasında hala sancılar günlük yaşamı bozmaya devam ediyorsa cerrahi yöntem öneriyoruz.
Cerrahi yöntemler ne kadar sürüyor?
Uzunluğu hastada ne olduğuna bağlı. Bazen bir miyom bazen de bir çikolata kisti bulabiliriz. Hastalığın türüne göre cerrahi yöntemin süresi değişiyor.
Erkeklerde kısırlık hangi sebepten dolayı oluşur?
Bunun pek çok sebebi vardır. Öncelikle erkekte sperm sayımı yapılmalı ve sperm kalitesine bakılmalıdır. Spermlerin hareketlerine ve şekillerine bakarak bir sonucun söylenmesi daha doğru olur.
Etiketler
